رایج ترین سقف اجرایی در ساختمانهای بتنی و فلزی در کشور ما را می توان سقف تیرچه بلوک نامید ،که عدم نیاز به نیروی متخصص و تکنولوژی خاص ، نحوه اجرای آسان ، سریع و کم هزینه را می توان دلایلی برای این ادعا بر شمرد . سقف تیرچه بلوک از نظر سیستم باربری در طبقه دالهای یک طرفه قرار می گیرد . دال یک طرفه دالی است که نسبت طول به عرض آن بزرگتر یا مساوی دو باشد .
نحوه اتصال تیرچه ها به تیرهای باربر در این سقف یک اتصال مفصلی می باشد. البته در صورتیکه ضوابط مشخص شده در نشریه 543 و همچنین محاسبات طراح سازه ، در اجرای این سقفها کاملا رعایت شود ، می توان توقع داشت که این سقف عکس العمل مناسبی را نیز در مقابل لرزش در هنگام بهره برداری از خود نشان دهد. در این نوع تیرفرعی تیرچه ها هستند و بلوکها (یونولیت) وظیفه ی پرکنندگی دارند و در ساختمانهای چند طبقه مورد استفاده قرار میگیرد .
عدم دقت در اجرا در نهایت شامل بروز مشکلات اجرایی همانند :
کیفیت کم پلاستوفوم ها که گاها کند سوز نبوده و خود می تواند موجب افزایش آتش سوزی در زمان وقوع حریق در ساختمان شود در نظر داشته باشید یونولیت ها در هنگام آتش سوزی از خود مواد سمی خارج می نمایند. ناگفته نماند تخلفات قید شده را می توان با کنترل مناسب و در موعد تا حد بسیار زیادی کاهش داد .
ابتدا باید زیر سازی قالب تیرهای سقف انجام شود . این زیرسازی با استفاده از لوله های داربستی با سایز دو و قوطی های فلزی با ابعاد 4*8 سانتیمتر انجام می شود که در این مرحله مهمترین نکته تعیین ارتفاع لوله ها می باشد . برای این کار اول باید بتن ریزی ستونها مطابق با ارتفاع تیرها اجرا شود.
از آنجا که امکان دارد ارتفاع تیرها با در نظر گرفتن به بارهای وارده به سقف یکسان نبوده و به اصطلاح آویز تیرها مختلف باشد ، باید بتن ریزی سقف بر اساس بیشترین ارتفاع تیر وارده به ستون انجام شود تا در انتها موجب کم شدن عرض مقطع تیرها در محل چشمه اتصال نشود .
لوله های داربستی با سیم قالب بندی که سیم 2.5 می باشد به ریشه های ستونها در دو طرف دهانه تیر و در تراز سقف متصل شده و قطعا باید این اتصال در یک تراز اجرا شود .
بعد از متصل کردن لوله ها به دو سر ستونها باید اقدام به نصب جک های صلیبی در قسمت زیر لوله ها شود . فاصله جکها با توجه به وزن تیر تنظیم می شود که این فاصله از 80 سانت تا 120 سانت می تواند تغییر کند.
بعد از اینکه زیرسازی تیرها انجام شده و محکم شد نوبت به نصب قالب تیرها می رسد. قالب سقف می تواند از جنس قالب فلزی ، پلاستیکی یا تخته باشد . تراز روی قالب باید با تراز روی بتن ستون همسان باشد مگر اینکه با در نظر گرفتن ارتفاع تیرهای همجوار در چشمه اتصال ستون قالب تیرها در ارتفاع بالاتری قرار گیرد.
پس از تمام شدن قالب بندی تیرهای سقف اکنون نوبت به آرماتوربندی تیرها خواهد رسید. آرماتوربندی تیرها با توجه به نقشه های مصوب باید اجرا شود .
1 ) ابعاد خاموت ها با کسر حداقل 3سانت کاور بتن محاسبه شوند سپس خم و برش زده شوند .
2 ) خم آرماتورهای طولی در 2 سر میلگردهای شبکه در قسمت بالا و پایین رعایت شود .
3 ) در صورت احتیاج و با توجه به نقشه های مصوب اجرای خاموتهای ویژه تیر در هر دو سر تیرها انجام شود .
4 ) اورلب میلگردهای تیر در شبکه بالا و پایین رعایت شده و تاکید می شود محل اورلب شبکه بالا و پایین روی هم دیگر قرار نگیرد .
5 ) باید خاموتهای چشمه اتصال تیرها اجرا شود .
6 ) هنگام زیاد بودن آرماتورهای تقویتی ، می شود آرماتورها به صورت گروه بسته شوند تا بتن ریزی و ویبره زدن بتن سقف با مشکل روبرو نشود .
پس از اتمام آرماتوربندی تیرها ، حالا نوبت به قالب بندی آویز تیر ، تیر ریزی و بلوک گذاری سقف می رسد .
ارتفاع قالب آویز تیر = ضخامت سقف – ارتفاع تیر
تیرچه ها بر اساس جدول تیرچه در نقشه های مصوب و با توجه به طول هر دهانه ، ساخته می شود . اهمیت دارد که بر اساس نشریه 543 ، طول تیرچه ها برابر است با طول دهانه به علاوه 15 سانت بیشتر از هر طرف تا این 15 سانت برای اتصال تیرچه به تیرهای سقف می باشد . پیش از بتن ریزی پاشنه تیرچه ها بررسی شود که میلگردهای تحتانی تیرچه جوشی یا بریده نباشند .
همچنین به نیروی کار ساخت تیرچه سفارش شود که 15 از سر تیرچه را خالی باقی بگذارند تا بعد مجبور به شکستن بتن در کارگاه نباشیم ، تیرچه ها نباید با بتن پاشنه به داخل تیرها کار گذاشته شوند .
تیرچه ها با فاصله معین که توسط شابلون یا بلوکهای سقفی تنظیم می شود ، در داخل تیر و روی قالب آویز قرار می گیرند . بعد از اینکه تیرچه ها در محل خود جای گرفتند مرحله بلوک گذاری سقف انجام می شود .
نکات اجرایی :
1 ) تیرچه ها با توجه به جهت تیرریزی در نقشه های مصوب در هر دهانه اجرا شود .
2 ) تیر ریزی از کنار تیرهای اصلی با بلوک آغاز شود .
3 ) در دهانه های بیشتر از 4 متر نیاز به اجرای کلاف عرضی ( ژوئن ) در زاویه عمود بر تیرچه ها می باشد که باید در زمان بلوک گذاری رعایت شود .
4) بلوکهای یونولیتی حتما باید از نوع کند سوز باشند .
بعد از تیر ریزی و بلوک گذاری سقف اکنون باید آرماتورهای حرارتی با فاصله 3 سانت روی یونولیت ها کار گذاشته شود . فاصله آرماتورهای حرارتی در جهت تیرچه ها 50 سانت و در زاویه عمود بر تیرچه ها 25 سانت خواهد بود .
در تیرچه های ساق بلند میلگرد فوقانی در حکم میلگرد حرارتی بوده اما در تیرچه های ساق کوتاه که فاصله میلگرد فوقانی و روس سقف بیش از 15 سانت می باشد ، حتما باید میلگرد حرارتی بالای تیرچه نیز اجرا شود .
تیرچه های بتنی از زیر باید توسط جکهای صلیبی با یک فاصله متناسب با بار سقف مهار شوند .
در انتها قالب های پیرامونی تیرهای سقف و محل بازشوها خصوصا از بازشوی آسانسور ، داکت های تاسیساتی ، راه پله ، نورگیر و غیره بسته شده و در صورت احتیاج توسط چهار تراش از داخل مهار می شوند . باید راستای عمودی قالبها کنترل شود تا نسبت به سقفهای پایین یا بَرِ ساختمان دارای ناهماهنگی نباشد .
1 ) آویز سقف کاذب در صورتی که بلوکهای سقفی از نوع یونولیتی باشد و سقف کاذب قرار است رابیتس باشد باید پیش از بتن ریزی اجرا شده و این آویزها که دارای قلاب هستند با میلگردهای فوقانی یا میلگردهای حرارتی تیرچه باید درگیر شوند .
2 ) ابعاد بازشوی آسانسور در هر سقف به اندازه 5 سانت از هر طرف بزرگتر در نظر گرفته شود تا در هنگام بروز خطاهای اجرایی پس از بتن ریزی ، این بازشو کوچک نشود .
3 ) پلیتهای انتظار برای اجرای وال پستها ، اتصال شاسی آسانسور، نمای ساختمان و غیره باید پیش از بتن ریزی در محل خود اجرا شوند .
4 ) توصیه می شود محل عبور تاسیسات مکانیکی یا برقی پیش از بتن ریزی سقف مشخص شده و غلاف اجرا شود تا بعدا مجبور به تخریب سقف نباشیم .
5 ) میلگردهای اُدکا و ممان منفی در محل اتصال تیرچه به تیرها باید اجرا شوند .
6 ) اتصال تیرچه های فلزی یا تیرچه کرومیت به تیرهای فلزی در ساختمان اسکلت فلز باید طبق نشریه 543 اجرایی شود .