هنگامی که به سازه های اطراف خود دقت کنید، به این نکته خواهید رسید که بتن ها در بسیاری از بنا ها ماده تشکیل دهنده اصلی هستند. مقاومت بالا، وزن زیاد و عدم انعطاف پذیری از جمله ویژگی هایی است که در ساختار بتن ها یافت می شود، تغییرات رطوبتی و حرارتی، از جمله عواملی هستند که می توانند سبب جا به جایی بتن شوند، از آنجایی که بتن ها خاصیت انعطاف پذیری کمی دارند، این تغییرات ممکن است موجب ترک خوردگی، و یا شکستگی کامل بتن شوند.
برای آن که از ترک خوردگی بتن در برابر جا به جایی ها جلوگیری شود، مهندسان از عضوی به نام درز انبساط استفاده می کنند. به طور کلی یک درز انبساط تنش و استرس به دست آمده از انبساط حرارتی را به سمت خود میکشاند و وضعیتی را فراهم می کند که ماده میان سازه بتنی بتواند به راحتی حرکت کند. معیار هایی مانند سن بتن، میزان رطوبت، بازه حرارتی، نسبت آب به سیمان می توانند میزان تاثیر پذیری بتن در مقابل انبساط را کاهش یا افزایش دهند.
یک سازه بتنی 30 متری می تواند مثال واضحی را در این عرصه ارائه دهد، اگر این ساختمان در دمای 38 درجه سانتی گراد قرار بگیرد، ممکن است مقداری قریب بر 17 میلی متر دچار کاهش یا افزایش طول شود. اگرچه در نگاه اول این مقدار بسیار ناچیز است، اما همین مقدار ناچیز می تواند در ساختمان هایی که تلرانس اندکی دارند، آسیب زا باشد.
اگر در ساختار بتن ها از درز انبساط استفاده نشود، دال های یک ساختمان به یکدیگر فشار آورده، و در نهایت سازه به فرسودگی خواهد رسید، لازم به ذکر است که احتمال فرو ریختگی این سازه ها بسیار بالاست. دال ها، سقف ها، دیواره ها و فونداسیون جزو مهمترین اجزایی هستند که استفاده از درز انبساط در آنها ضرورت دارد.
درزهای انبساط بسته به استفاده ای که قرار است داشته باشند انواع متفاوتی دارند، برخی از این مدل ها عبارت است از
از آنجایی که پدیده تغییر حالت به واسطه دما یا رطوبت ممکن است برای سازه های زیادی پیش بیاید، درز های انبساطی کاربرد های گسترده ای را به خود اختصاص می دهند، برخی از این نمونه ها عبارت است از:
کلیه سازه های صنعتی دارای خصوصیت هایی هستند که تنها مختص به خودشان است، درز انبساط نیز از این قاعده مستثنی نیست، برخی از اصلی ترین ویژگی های این محصول عبارت است از:
به طور کلی متخصصینی که در حوزه تولید انواع سازه های ساختمانی فعالیت می کنند، از درز های مختلفی استفاده می کنند که هر کدام ممکن است کاربرد ها و تاثیرات متغیری به نسبت دیگری داشته باشند. این درزها می توانند در افزایش ایمنی یک سازه نقش مهمی را ایفا کنند، با یک بررسی ساده خواهید فهمید که یکی از مهم ترین درزهای این حوزه، درز انبساط است.
این نوع درز ها می توانند حداکثر فضای خالی را برای جا به جایی مواد اولیه ایجاد کنند تا این اقلام برای انبساط فضای مناسبی را در اختیار داشته باشند. وجود درز انبساط در ساختمان ها دارای ضرورت بسیاری است و نمی توان از آن صرف نظر کرد، آن دسته از سازه هایی که به واسطه بلوک های به هم پیوسته تولید شده اند، حساسیت بیشتری را در این زمینه تجربه می کنند.
خوشبختانه امروزه سازندگان کوچک و بزرگ بسیاری در حوزه ساخت و نصب انواع درز های انبساطی و انقباضی فعالیت می کنند، در این میان مجموعه بزرگ دانیال صنعت شهرت بیشتری را به خود اختصاص داده است. این مجموعه نام آشنا می تواند تخصصی ترین کالا های این حوزه را با بالا ترین استاندارد ها تولید کرده و آن را به بهترین نحو به بهره برداری برساند. با اینکه کالا های تولیدی از سمت دانیال صنعت دارای مرغوبیت بالایی هستند، اما رنج قیمت آنها بسیار منصفانه است، همین امر سبب شده است که این مجموعه به یک سازنده برتر تبدیل شود. اگر قصد تهیه درز انبساط و یا محصولاتی از این دست را دارید، می توانید از طریق مراجعه به اطلاعات درج شده در وبسایت به آسانی سفارش خود را ثبت کنید.
بر خلاف انتظار محل قرار گیری درز ها در ساختمان های مختلف با دیگری متفاوت است، در واقع جایگذاری این اجزا در سازه به معیارهای مختلفی بستگی دارد. لازم به ذکر است که تعیین دقیق محل نصب درز ها در ساختمان باید به واسطه مهندسین و معماران به صورت دقیق و با استفاده از نقشه انجام شود. شرایط آب و هوایی منطقه، نوع مصالح به کار رفته، متراژ و تعداد طبقات مهم ترین عواملی هستند که برای برآورد محل قراری درز های انبساطی از آنها بهره گرفته می شود.
بنابراین یک قاعده یا فرمول کلی برای محاسبه میزان درز انبساط وجود ندارد، اما تجربه نشان می دهد که باید برای آن دسته از ساختمان هایی که ابعادی بیش از 50 متر دارند، میزان درز حدودی در نظر گرفته شود. البته برای تعیین این واکنش یک قاعده کلی وجود دارد، چنانچه کسر نسبت طول و عرض یک سازه از ⅓ بیشتر باشد، مهندسین دخیل در پروژه موظف اند که درز های انبساطی آن را مورد بررسی قرار دهند.
از نظر بسیاری از کارشناسان این حوزه استفاده از درزهای انبساط در ساختمان ها الزامیست، در ادامه این مطلب برخی از عناوین مهم این عرصه ذکر خواهد شد.
برای ساخت درزهای انبساط نمی توان از هر ماده اولیه ای بهره گرفت، مصالحی که در این کالا به کار می روند در درجه اول باید خاصیت انعطاف پذیری بالایی داشته باشند و در درجه دوم وزن اندکی را به خود اختصاص دهند. از آنجایی که در صورت افت کیفیت درز ها، قسمت هایی از ساختمان باید به طور کامل تخریب و جایگزین شود، انتخاب مصالحی که دارای کیفیت و ماندگاری بالایی هستند از اهمیت بالایی برخوردار است.
از آنجایی که استفاده یا عدم استفاده از درزهای انبساط می تواند تا حد زیادی در ایمنی یک سازه ساختمانی دخالت داشته باشد و آن را به چالش بکشد، کلیه مهندسین این حوزه موظف اند بر اساس قانون ملی ساختمان و طبق آیین نامه 2008 از آن بهره ببرند.
عدم استفاده از درزهای انبساط علاوه بر خطر آفرین بودن برای سازه مد نظر، می تواند سازه های همسایه را نیز تحت خطر قرار دهد، به همین خاطر است که معمولا با متخلفین این امور با جدیت برخورد می شود.
با اینکه استفاده از این اجزا می تواند مزایای بی شماری را به دنبال داشته باشد، معایبی هم در این حوزه وجود دارند که می توانند یک پروژه را به چالش بکشد، برخی از این چالش ها عبارت اند از: